Genel Olarak Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği

09.11.2018 tarihli Resmî Gazetede yayınlanan Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile kısa çalışmaya ve kısa çalışma ödeneğine ilişkin bazı esaslar yeniden düzenlenmiştir.

Bu yazımızda yönetmelikte yapılan değişiklikler üzerine yeniden gündeme gelen Kısa Çalışma kavramına genel bir bakış ile ekonomik sıkıntı nedeniyle ödeme güçlüğü yaşayan işverenlerin üretim, verimlilik ve istihdamı sürekli kılmak adına faydalanabilecekleri bir imkan olan kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğinden bahsedeceğiz.

Kısa Çalışma Nedir?

Kısa çalışma 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği başlığını taşıyan Ek 2. maddesine dayanmaktadır. Bu kanunda kısa çalışmanın tanımı; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararnamesi ile bu süre 6 aya kadar uzatılabilir) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulama olarak yapılabilir.

4447 sayılı Kanun ile hüküm altına alınan kısa çalışma uygulaması 30.04.2011 tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe giren Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz üzere son olarak 09.11.2018 tarihinde anılan yönetmelik hükümlerinde bazı değişiklikler yapılmıştır.

Yönetmelikte yapılan değişiklik ile “zorlayacı sebepler” yeniden tanımlanmıştır. Yeni düzenlemeye göre, zorlayıcı sebep; işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları” ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları kapsamaktadır.

Kısa çalışma kapsamında işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi ve Genel Sağlık Sigortası primlerinin ödenmesi İşsizlik Sigortası Fonu tarafından sağlanmaktadır.

İşyerinde kısa çalışma uygulanabilmesi için,

İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞ-KUR’a başvuruda bulunması ve Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca görevlendirilecek İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Yönetmelikte yapılan değişiklik ile, kısa çalışmanın yapılacağı zaman aralığının işyeri gelenekleri ve iş niteliği dikkate alınarak işverence belirleneceği düzenlenmiştir.

İşverenin kısa çalışma talebinin uygunluğuna ilişkin İş Müfettişleri tarafından uygunluk tespiti ile gerçekleştirilir ve sonuç İŞKUR’a bildirilir. İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespitinin sonucu işverene İŞKUR tarafından bildirilir. İşveren de durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan etmeli ve işçilere duyurmalıdır. Ayrıca varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına durumu bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda ise, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılması gerekmektedir. (Bildirim örnekleri için tıklayınız)

İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için,

İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması, İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar), kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nasıl Hesaplanır, Ne Kadardır? Hangi Hallerde Kesilir?

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.

Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak verilir.

Bununla birlikte, Yönetmelikte yapılan son değişiklik ile, kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatile ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarının, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı işveren ve İŞKUR tarafından ödenmesi düzenlemesi getirilmiştir.

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir.

Kısa çalışma ödeneği alan işçinin başka bir işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde bu hallerin başladığı tarihten veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

Yukarıda kısaca açıkladığımız kısa çalışma yapma uygulamasına ve süreç yönetimine ilişkin detaylı bilgiye İşte Asistan İşveren Rehberinden Kısa Çalışma Prosedürü'nü inceleyerek ulaşabilir, izlenmesi ve uygulanması gereken adımları, açıklamaları, kısa çalışma yapılmasına dair uygulamada kullanılacak evrak örnekleri ve ilgili mevzuat bilgileri ile kısa çalışma uygulamanızı doğru bir şekilde yönetmek konusunda gereken tam desteği alabilirsiniz.

Yararlı olması dileğimizle.