Çalışanların Yıllık Ücretli İzin Hakkı

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53-61. Maddeleri ile 03.03.2004 tarihli Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde çalışanların yıllık izin hakları ve izin ücreti detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Bu yazımızda yıllık izin sürelerinin hesaplanması, yol izni ile yıllık izin ücreti ve ödenmesi konusu üzerinde durulacaktır.

Yıllık İzin Süreleri ve Hesaplanması:

Çalışan, işyerinde işe başladığı tarihten itibaren 1 yılın dolması ile yıllık izne hak kazanır.

Yıllık izin süreleri İş Kanunu’nda çalışma süresine göre kademeli olarak artan şekilde düzenlenmiştir. Buna göre çalışanların yıllık izin süreleri;

• Çalışması 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlar için 14 gün,
• 5 yıl ile 15 yıla kadar olanlar için 20 gün
• 15 yıl (onbeşinci yıl dahil) ve daha fazla süre çalışması bulunanlar için ise 26 günden az olmaz.

Kanunda belirtilen bu süreler asgari olup, İş Sözleşmeleri ile veya Toplu İş Sözleşmeleri ile bu süreler artırılabilir.

Mevsimlik İş ve Part Time İş

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. Ancak kısmi süre ile (Part-Time) çalışanlar da tam süre ile çalışan işçiler ile aynı yıllık izin hakkına sahiptirler.

İş Günü Esası

İş Kanunu’nun 56. maddesi uyarınca yıllık izin süresine rastlayan Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri ile Hafta Tatili Günleri izin süresinden sayılmaz. Yani yıllık izin süresi içinde denk gelen bu tatil günleri yıllık izin süresine eklenir. Örnek olarak haftanın 6 günü çalışma yapılan bir işyerinde pazartesiden itibaren 14 gün yıllık izne ayrılan çalışanın bu izin süresi içinde 2 gün hafta tatiline denk gelecek olup toplamda 16 gün izinli olacaktır. Ancak yıllık izin hakkında 14 gün düşülmesi gerekmektedir.

Kanun emredici hükmü gereğince yıllık izin hakkından vazgeçilemez. (İş Kanunu Madde 53)

Yol İzni

Yine İş Kanunu 56. madde gereğince Çalışan, yıllık iznini işyerinin kurulu olduğu yerden başka bir yerde geçireceğini belgelemesi ve talep etmesi halinde, işveren gidiş dönüş olarak yolda geçirilecek süreler için 4 güne kadar yol izni vermek zorundadır. Ancak bu izin yıllık izin süresinden sayılmaz, ücretsiz izin niteliğindedir.

Yıllık İzin Ücreti ve Ödenmesi

Yıllık izin konusunda dikkat edilmesi gerektiği düşündüğümüz önemli bir nokta ise yıllık izin Ücretinin önceden/peşin ödenmesi zorunluluğudur. İşveren, yıllık ücretli iznini kullanacak olan çalışana, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini çalışanın izne başlamasından önce peşin olarak ödemek zorundadır.

Yani yıllık izin, ücretli olarak kullandırılması gereken bir izin türüdür. İşveren çalışanın kullanacağı yıllık izin süresine ait ücreti (14 gün kullanılması halinde 14 günlük ücret) peşin olarak vermek zorundadır. Bu ücrete çalışma yapılmadığından fazla çalışma ücreti veya prim ve sosyal yardımları (yol/yemek ücret olarak ödeniyor ise bu ücretler) dahil edilmeyecektir. Sigorta primi ise yıllık izin sırasında kesintiye uğramaz, yıllık izin sırasında da ödenmeye devam edilir.

Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri de ayrıca ödenir. Çalışanın yol izni ise ödenecek olan izin ücretine eklenmez yukarıda da bahsedildiği gibi bu izin ücretsiz izin sayılmaktadır.

Yıllık iznin kullanılması esas olsa da iş akdi sona ererken kullanılmayan yıllık izin süreleri ücrete dönüşür ve çalışana iş akdinin sona ermesi ile ödenmesi zorunludur.

Kullanılmayan yıllık izin ücretine ilişkin hesaplamayı İşte Asistan I Hesap Sihirbazı üzerinden yapabilirsiniz.

İşverenlerin yıllık izin uygulamasına ilişkin detaylı bilgiye İşte Asistan I İşveren Rehberinden Yıllık İzin Hazırlıkları ve Programları Prosedürü'nü inceleyerek ulaşabilir, izlenmesi ve uygulanması gereken adımları, açıklamaları, talep örnekleri ve ilgili mevzuat bilgileri ile yıllık izin uygulamanızı doğru bir şekilde yönetmek konusunda gereken tam desteği alabilirsiniz.

Yararlı olması dileğimizle.